Een belangrijke taak is voor de provincie weggelegd bij het toezicht houden op de financiële ontwikkeling van gemeenten. Goed nieuws: vrijwel alle gemeenten hebben het begrotingsjaar 2023 structureel sluitend weten te krijgen, waarbij de inkomsten structureel gelijk zijn aan de uitgaven.
In iedere gemeente gaat de gemeenteraad natuurlijk over de financiën: wat komt erin en wat gaat eruit? De provincie is wettelijk verplicht om hier toezicht op te houden. Dit gebeurt achteraf, dat noemt de wet repressief toezicht. Pas wanneer niet aan de toezichtscriteria wordt voldaan, wordt preventief toezicht ingesteld. De provincie gaat hier altijd in goed vertrouwen mee om: gemeentebesturen nemen als principe zelf verantwoordelijkheid voor de financiën en de gemeenteraad heeft hierbij een controlerende rol.
Goed nieuws: in 2023 wordt niet één Utrechtse gemeente onder preventief toezicht gesteld. Vrijwel alle gemeenten hebben het begrotingsjaar 2023 structureel sluitend weten te krijgen, waarbij de inkomsten structureel gelijk zijn aan de uitgaven.I
Er zijn wel een paar onzekerheden, met name voor 2026 en daarna. Zijn de financiële middelen die het Rijk aan gemeenten uitkeert, dan voldoende voor een sluitende meerjarenbegroting? Er komt onder andere een nieuwe systematiek om gemeenten te financieren, en ook de hervormingsagenda in het sociaal domein geeft onzekerheid. De provincie heeft in 2023 daarom opnieuw bijzondere aandacht voor alle ontwikkelingen in de gemeentefinanciën op deze punten.
Emmy van Twillert
